Слова Прарока: Васіль Быкаў пра фашызм

"Гэта страшная, часам невытлумачальная з'ява — фашызм. Але мне думаецца, я блізка да таго, каб яе зразумець. Вядома, зразумець — не абавязкова апраўдаць. Мне здаецца, гэты еўрапейскі сфінкс разгадваецца проста: шалёная актыўнасьць адных пры мяшчанскай пакорлівасці другіх. З аднаго боку мараль: мэта — усё, сродкі — нішто. З другога: мая хата — з краю. Палітыка — не наша справа. За ўсіх думае фюрар. Мы — маленькія людзі. І ў дадатак — самая раз'юшаная прапаганда, здольная, не міргнуўшы, чорнае выдаць за белае"

(Васіль Быкаў, "Мёртвым не баліць", 1965 г.)