Avraham Sumulyevic, 4 Subat 2019, Русский Монитор
Karacay-Cerkesya senat"or"u Rauf Arashukov'un Federasyon Konseyi toplantisi sirasinda dogrudan skandal tutuklanmasi, genis bir kamuoyu tepkisi aldi. Ve simdi ikinci hafta boyunca hem medyada hem de Internet kullanicilari arasinda en cok tartisilan haberlerden biri olmaya devam ediyor.
Mihail Sokolov, olay hakkindaki g"or"us"un"un yani sira, Karacay-Cerkesya ve t"um Kafkasya icin sonuclari hakkindaki d"us"unc"ulerini aciklayan Kuzey Kafkasya uzmani- siyasi analist Avraham Sumulyevic ile ""Ozg"url"uk Radyosu" ndaki "Olayla Y"uzlesmek" programinda s"oylesi yapti.
Avraham Sumulyevic: Kuzey Kafkasya Uzmani. Rusya dogumlu Israill siyasi analist.
Mihail Sokolov: Avraham Sumulyevic ile baglanti kuruyoruz. Ne diyorsunuz, bu olaylara Kafkasya'da, Karacay-Cerkesya'da ne gibi tepkiler olabilir? Anladigim kadariyla, bu kavgada maglup olan ilk klan degil. Bir Derev klani vardi. Derev simdi, anladigim kadariyla oturuyor. Simdi Arashukov klanida savasta aci cekiyor.
Avraham Sumulyevic: Rusya Federasyonu'nda neler olup bittigini anlamak istiyorsaniz, Maurice Druon'u okuyun. Simdi Rusya'da olanlar acisindan, kurulan politik rejime "yeni feodalizm" denebilir. Bir zamanlar Rusya tarihcisi olan Richard Pipes, her zaman, Rusya'da bulunan bu sistemi bir patrimonyal otokrasi olarak adlandirdi. Aslinda bu simdilerde restore edildi.
Feodalizmin karakteristik "ozelligi, merkez delegelerinin, egemenligin bir kismini vassallarina vermesidir. Alistigimiz, dogdugumuz yeni zaman, t"um g"uc"un, egemenligin merkezde toplandigini g"osteriyor. Feodal rejimde, feodal sistem egemen, devlete vaaz verir, o zaman her yerde ne isterlerse yaparlar. Asil mesele, aidatlarini "odemek, askeri ve diger isleri yerine getirmektir. Ve bu yerlerde olan seylerle merkez hic ilgilenmez.
Arashukov'un tutuklandigi iki cinayet suclamasinda, ilk cinayet, Cerkes hareketinin genc aktivisti olan Aslan Jukov'du.
Karacay-Cerkesya'da, Kuzey Kafkasya'nin diger bazi cumhuriyetlerinde oldugu gibi, ben de onlara "ortak cumhuriyetler" diyorum, her biri kendi klanlarina sahip, birbirinden tamamen farkli iki halk olan Cerkesler ve Karacaylar Karacay-Cerkesya'da yasiyor, oldukca karmasik iliskileri var, klanlar var, bir Karacay mutlaka basbakan olmali ve digerleri de b"ol"us"umlere sahipler.
Rauf Arashukov'un ait oldugu Cerkes klani, h"uk"umette olan Karacay klaniyla birlikte hareket etmeye karar verdi. Genclik hareketinin lideri Jukov'a geldi ve ona asagidaki programi sundu: Genc bagimsiz eylemciler parlamentoyu ele gecirecekler ve iktidari ele geciren Karacay'in istifasini talep ederek, beyaz yalanlarla gelen Arashukov ve dagilmalari icin onlari ikna edecek ve Moskova'nin onu basbakan olarak atamasi icin barisi yeniden tesis edecek. Jukov bunu reddetti, bu konusmayi da kaydetti ve orada vuruldu.
Ikinci cinayet kurbani Fral Sebzukov'da bir siyasetci stat"us"unde idi. Rus sisteminde cesitli y"uksek g"orevlerde bulundu, zaten cumhuriyet basbakani g"orevine atanacak bir aday olarak kabul ediliyordu. Arashukov klaninin bu cinayetlere karistigi gercegi bilgisini Moskova bug"un almis degil, bu cok uzun zamandir biliniyordu. Fakat biri d"ugmeye basti. Arashukov, Kadirov'la cok iyi anlasiyordu, sonra kavga ettiler. Kadirov, onun bunu planlandigini sonra yaptigini d"us"und"u. G"or"un"use g"ore, sonuna kadar degil. Birisi bir macera romani yazmak istemiyorsa, bu gercekten "onemli degil.
Merkez tarafindan birileri atandiginda, bu "ur"unler (prot'eg'e) tarladan kaldirilir, merkez kesinlikle hicbir sey yapmaz, bir parlamento kurulur, hepsi feodal sistemdir. Rusya'nin su anda, modernite caginda olan devlet modelinden daha "oncekine gectigini anlamamiz gerekiyor. Moskova'nin geriye d"on"us"u Rus Carligi bile degil, onda bile daha fazla d"uzen vardi, ama bu Altinordu'ya d"on"us. Osmanli Imparatorlugu'nun tarihini okursaniz her seyi g"or"urs"un"uz.
Mihail Sokolov: Simdi trendin farkli oldugu ortaya cikti, merkez bu hikayeye m"udahale etti, bir nedenden "ot"ur"u ortaya cikardi, belki Kuzey Kafkasya'da cok fazla calinti gazdan "ot"ur"u ortaya cikardi, belki de Cecenistan'in gaz icin borclanmasinin hikayesiydi. Gercek su ki, tam tersine, feodalizme karsi cikma ve mutlakiyetcilik diyelim.
Avarham Sumulyevic: Osmanli Imparatorlugu'nun tarihini "ogren. Merkez her zaman m"udahale eder, pasa'nin kafasini keser, baska bir pasa onun yerine komsusuyla savasir, sonra bu pasa'nin da kafasini keser. Merkez karismaz, birinin kafasi gider, sistem ayni kalir. Ingusetya ve Cecenistan sinirinda silahli catismalar yasandi, isyanlar oldu. Bu sistem su anda Kafkasya'da calismakta olup, t"um Rusya'ya da yayilacak. Merkez m"udahale etti, ancak sistem degismedi, birinin basi kesildi, simdi onu yetismesi icin ektiler. Bu arada, Moskova'da cezaevinde olmak icin neyin daha iyi oldugu bilinmiyor...
Ek olarak, artik besleme alani bilindigi gibi azaliyor, kaynaklar daha az. Bu feodal hiyerarsideki bazi bahislerin azaltilmasi gerekiyor, c"unk"u bu paranin bakimi icin artik para yok, bu nedenle sistemde k"uc"uk bir d"us"us var. Fakat ilke olarak, bu mantik kesinlikle feodaldir.
Mihail Sokolov: Avraham, Rusya'daki durum g"ord"ug"un"uz gibi; merkez daha fazla caliyor, vasallari daha fazla mi palazlandiriyor? Yoksa merkez ayni miktarda caliyor, ama vasallari daha fazla mi palazlandiriyor?
Avraham Sumulyevic: Caldiklarini s"oyleyemeyiz, bu bir h"uk"umet sistemidir. Bir kisi yerlestirilir; o bu yerden beslenir. Petro "oncesi Rusya’da daha acik bir sekilde besleniyorlardi. Modern Rusya Federasyonu'ndan yeni bir devlet olarak bahsettiginiz her zaman bu, artik b"oyle degil bu rejim degismistir. Bu nedenle, onlar kadar calma bu sistem olmadan olamaz.
Finansal akislarin nerede dagildigi sorusuna gelirsek, merkez simdi bu finansal akislarin cogunu almaya yetecek kadar basarili bir sekilde calisiyor, c"unk"u yillar verimsizdi, kullandiklari meralar eskisi kadar bol degil. Bu nedenle, oyuncu sayisi esas olarak zeminde Kremlin'den uzakta azalacaktir. Bu anlamda, daha fazla ekecekler. Ayrica, h"uk"umetin t"um haklarini elinde tutan iktidar seckinleri icinde de m"ucadele basliyor, onlar da daha fazla ekilecekler. "Oncelikle, Kremlin'de bir "cati" olan bu senat"or gibi insanlari hapsedecekler. Sonra g"or"un"use g"ore sira dogrudan tahtin ve tahtin "uzerinde oturanlara geliyor. Yani daha fazla b"oyle durumlar olacak.
Bu tutuklama ile ilgili ilginc olan sey, Senato kurumunun olan senat"or unvanini tam olarak dikkate almamasiydi. Ukrayna'da yakin tarihte durum b"oyle olmustur. Atini Senato'ya g"ot"uren "unl"u imparator Caligula'yi hatirladim. Sanirim su anda oturanlar gibi, senatoda bir katilden daha fazla at varsa daha iyi olur. B"oylece bu t"ur eglenceli olaylar daha fazla olacak, ama onlar kabak tadi verdi ve temel bir "onemi yoktur.
Karacay-Cerkesya'yi soruyorsan, cumhuriyette halkin bir parcasi olan ve bu "olenlerin akrabalari var, onlarda oldukca pop"uler insanlar, digerleri tutuklanirken bircogu bunu sevincle karsiladi. Zira cumhuriyetin icinde bir temizlik olacagi aciktir.
Bu arada, bu tutuklamanin bir m"usterisi olarak Derev klanini yazmam. Karacay-Cerkesya'da iki "onde gelen klan var; Derev ve Arashukov. Arashukov bir Derev'i palazlandirdi ve simdi sorusturma altinda. Dogru, dava mahkemeye ulasmadi ve gelip gelmeyecegi bilinmiyor. Karacay-Cerkesya "ozelinde, Cerkeslerin yarisini elinde tutan Derev Klaninin sartli olarak konusmasi kuvvetle muhtemel.
Yani, feodal m"ucadele tabanda devam edecek. G"uc"un ne kadar sarsilacagi sorulmasi gereken ilginc bir soru. Kesinlikle sert tutuklamalar, Rusca konusamayan bir senat"or, vb. Bunun mevcut sistemin c"ok"us"une yol acacagini s"oylemek isterim, ama ne yazik ki konusmayacagim, c"unk"u bu t"ur feodal rejimler cok istikrarli olabilir. Rusya'nin su anda yaptigi sey, disariya tirmanmazlarsa, dis d"unya bunlara olan ilgisini kaybeder, bu teneke kutuda "or"umcekler ic kaynaklar yeterli olana kadar kendilerini uzun s"ure yiyebilirler.
Mihail Sokolov: Avraham, sizce "ic d"usman" nerede?
Avraham Sumulyevic: Prensip olarak, Rus sistemi tamamen kendi kendine yeterli olacak sekilde form"ule edildi, "ustelik Petro "oncesi d"onemden "onceki zaman Rusya'da olana geri d"ond"u. Bu arada, cok ilginc bir fenomen, b"ut"un Sovyet sonrasi b"olgelere bakarsaniz, Rus Carligi'na katilmadan "once, devrimden "onceki durumlarina asagi yukari d"ond"uler. Bu nedenle, varolan sistem hakkinda hatta Richard Pipes, patrimonyal otokrasiyi tanimlamisti. Kisi beslenmeye oturur ve vergilendirilmis n"ufustan beslenir. Vergilendirilmis n"ufus onu baris icinde besliyor ve yerini almayi hayal ediyor. Bu sistem oldukca uygulanabilir. Degisimin tek umudu Vladimir Vladimirovic Putin'dir. C"unk"u, s"upheli o, disaridaki t"um bu haksiz faaliyetler onun inisiyatifinde gerceklesti.
Bir kisi baska birinin yerine gelse de, kimsenin umursamadigi cok sayida otoriter rejim vardir, "orn: Arnavutluk, Belarus, b"ut"un Afrika "ulkeleri. Bunlar oturup, birbirlerini yerler, disari cikmazlar. Eger Rusya b"oyle bir "ulkeye d"on"us"urse ve Rogozin (Dimitri Rogozin, Ruscosmos'un baskani) bundan sonra iktidara gelirse, dis politika maceralarina girmeyecek, g"oreceli olarak konusursak, senin gibi b"ut"un belalilarin ezilmesi durumunda sistem uzun s"ure devam edecek.