Я сегодня допущу более личную записку.
[699x140]
У нас сегодня праздник, отмечаемый как двадцатилетие падения коммунизма в Польше. 4 июня 1989 года прошли первые „почти свободные” выборы в парламент. Во время переговоров на Круглом Столе* добились соглашения о потолке в 35% мест в Сейме для оппозиции и полностью свободных выборах в Сенат. В результате этих выборов 4-го июня оппозиции удалось занять в Сейме максимально возможное количество кресел (35 %), а в Сенате получить 99 мандатов из всех 100.
Однако, нельзя забывать, что этим событиям сопутствовали благоприятствующие условия со стороны СССР. В эту пору в СССР М.Горбачёв занимался своими проблемами - проводил перестройку: либерализовал экономику и культуру, создавал условия для свободы взглядов, вскоре разрешил на распад СССР. И отнёсся с уважением к польским переменам.
Тогдашние польские лидеры: Л.Валенса и В.Ярузельски решили прийти к консенсусу. Оппозиция настаивала на реформах, и правящая партия (PZPR) разрешила выборы и признала их результаты. И эти люди заслуживают своей дозы уважения. С позицией Л.Валенсы я даже не задумываю спорить, но добрая воля тогдашнего председателя Государственного Совета ПНР В.Ярузольского - тоже внесла свой вклад, недооцениваемый очень часто современными поляками. Думаю, что это очень вероятное, что поляки не сдались бы, что настаивали бы на изменениях в государственной системе, и они рано или поздно случились бы. Но давайте не будем забывать, что в руках правительства были меры принуждения (армия, милиция и т.д.). И наверняка, попытки проведения путча, даже если успешные, не обошлись бы без жертв и пролитой крови.
Пришли мне еще в голову при этой общей радости такие размышления. Что-то меня удивляет и печалит. Так вот, в газетах насчёт праздника, его отметок и об этих событиях двадцатилетней давности есть написано море слов. Какую ни взять в руки газету, какой ни открыть интернетовский информационный сайт – везде пишут о годовщине первых выборов к парламент, отождествляемых с „падением в Польше коммунизма”. Зато 8-го мая в СМИ была практически тишина насчёт окончания мировой войны. Не было больших и громких государственных торжеств при участии наиболее высоких руководителей страны (так как теперь Президента в Гданьске, а Премьера в Кракове), о подготовках к которым писали уже на несколько недель раньше, но во всяком случае, газеты о них не трубили. Сегодняшний юбилей все газеты отметили как величайшее событие. Неужели для поляков так сравнительно незначительна была победа над фашизмом, и так очень важна победа над социализмом? А может если бы не это первое, тогда теперь не было бы тоже этого второго, потому что может быть не было бы ни кому праздновать ни чего праздновать? Удивляет меня также, как легко некоторые поляки склонны оправдывать фашизм, и одновременно они так сильно неколебимы в своей ненависти к социализму и СССР. Как легко им удаётся писать к современным (sic!) россиянам слова „не надо было нас освобождать, тогда мы через пол столетия имели бы немецкий капитализм вместо советского социализма”. Откуда такая уверенность, что если бы победил и остался в Польше гитлеризм, у авторов этих постов была бы возможность вообще что-нибудь теперь иметь? Откуда эта уверенность, что у них вообще была бы возможность существовать?
Польша это мой дом, я рада вместе с Польшей, это хорошо, что мы вышли из той системы, я ценю новую действительность, которая существует благодаря тем событиям, что произошли двадцать лет назад. Но я может быть ее ценю, пока мне при этих обстоятельствах хорошо, пока умею найти в них своё место. Но не знаю, что я бы ценила так же, если бы было иначе, если бы не было у меня денег на выживание. Ценила бы я тоже в то время более свободу слова, чем ломоть хлеба? Не затосковала бы я о идее заботливого государства, где все по идее должны иметь по ровно? Не знаю …

Версия по-польски:
Dzisiaj pozwolę sobie na bardziej osobistą notatkę.
U nas dzisiaj wielkie święto, obchodzone jako 20-lecie obalenia komunizmu w Polsce. 4. czerwca 1989 roku odbyły się pierwsze „prawie wolne” wybory do parlamentu. W ramach rozmów przy Okrągłym Stole wynegocjowano możliwy pułap 35% miejsc w Sejmie dla opozycji i całkowicie wolne wybory do Senatu. W wyniku owych wyborów 4. czerwca opozycji udało się zająć w Sejmie wszystkie możliwe miejsca, a do Senatu wprowadzić 99 posłów na 100.
Nie należy zapominać, że wydarzenia te odnalazły sprzyjające warunki ze strony ZSRR. W tym czasie w ZSRR M.Gorbaczow zajmował się własnymi problemami - przeprowadzał pierestrojkę: liberalizował gospodarkę i kulturę, dawał warunki dla wolności poglądów, wkrótce zezwolił na rozpad ZSRR. I uszanował polskie przemiany.
Ówcześni polscy liderzy: L.Wałęsa i W.Jaruzelski sięgnęli po konsensus. Opozycja podjęła walkę o zmiany, a partia rządząca (PZPR) zezwoliła na wybory i uznała ich wyniki. I ludzie ci zasługują na swoją dozę szacunku. Z pozycją L.Wałęsy nawet nie zamierzam dyskutować, ale dobra wola ówczesnego W.Jaruzelskiego jest również pewnym rodzajem wielkości, nie docenianym najczęściej przez współczesnych. Myślę, że jest bardzo prawdopodobne, że Polacy by nie ulegli, że parli by do zmiany systemu i ona by wcześniej czy później nastąpiła. Ale nie zapominajmy, że w rękach rządu były środki przymusu (wojsko, milicja itd.). I na pewno próby przeprowadzenia puczu, nawet jeśli pomyślne, nie obyły by się bez ofiar i przelewu krwi.
Naszła mnie jeszcze w obliczu tej ogólnej radości pewna refleksja. Coś mnie dziwi i zasmuca. Otóż w gazetach na temat święta, jego obchodów i wydarzeń sprzed 20 lat napisano morze słów. Którąkolwiek gazetę wziąć do ręki, którąkolwiek otworzyć internetową stronę informacyjną – wszędzie piszą o rocznicy pierwszych wyborów do parlamentu, utożsamianych z „obaleniem w Polsce komunizmu”. Natomiast 8. maja była praktycznie cisza w mediach na temat zakończenia II wojny światowej. Nie było wielkich i głośnych uroczystości państwowych z udziałem najwyższych głów państwa (tak jak teraz Prezydenta w Gdańsku, a Premiera w Krakowie), o przygotowaniach do których pisano już na kilka tygodni wcześniej, a w każdym razie prasa o nich nie trąbiła. Dziś wszystkie gazety odnotowały wydarzenia. Czyżby dla Polaków w porównaniu tak mało ważne było zwycięstwo nad faszyzmem, a tak ważne zwycięstwo nad socjalizmem? A może gdyby nie to pierwsze, to teraz nie było by również tego drugiego, bo może nie było by komu świętować ani co świętować? Dziwi mnie również, jak łatwo niektórzy Polacy potrafią usprawiedliwiać faszyzm, a jednocześnie tak bardzo zapieczeni są w swojej nienawiści do socjalizmu i ZSRR. Jak łatwo przychodzi im pisać do współczesnych (sic!) Rosjan słowa „Nie trzeba było nas wyzwalać, to byśmy przez pół wieku mieli niemiecki kapitalizm zamiast sowieckiego socjalizmu”. Skąd bowiem ta pewność, że gdyby zwyciężył i został w Polsce hitleryzm, to autorzy tych postów mieliby możliwość cokolwiek teraz mieć? Skąd ta pewność, że w ogóle mieliby możliwość istnieć?
Polska to mój dom, cieszę się razem z Polską, to dobrze, że wyszliśmy z tamtego systemu, cenię sobie nową rzeczywistość, która istnieje dzięki wydarzeniom sprzed 20 lat. Ale może cenię, dopóki jest mi w tych warunkach dobrze, dopóki umiem się w nich znaleźć. Ale nie wiem, co bym ceniła bardziej, gdyby było inaczej, gdyby nie było mnie stać na przetrwanie. Czy wówczas też ceniłabym bardziej wolność słowa niż kromkę chleba? Czy nie zatęskniłabym za ideą opiekuńczego państwa, gdzie wszyscy powinni mieć po równo? Nie wiem…

***********************************************************************************
* 6. февраля 1989 г. в Польше у "Круглого Стола" начались переговоры с участием представителей руководства ПНР и оппозиции. В результате его заседаний стали демократические перемены в стране и падение коммунизма.
Фотка из сайта: http://www.polityka.pl/ludzie-okraglego-stolu/Lead30,1897,278635,18/

[585x396]